Provayder nədir? İlk öncə bunu öyrənək. Provayder bir qurumdur. Bəs necə bir qurum? Bu qurum hüquqi və fiziki şəxslərə internet xidmətindən istifadə etmək hüququ verir. İstifadəçilərin kommutasiya olunmuş, yaxud ayrılmış xətlə internetə bağlanmasını təmin etmək üçün internet provayderlərinin bir yaxud bir neçə modem ortaqlığı (MODEM POOL) olur.
Provayderlər özləri də 2 yerə bölünür : Birinci dərəcəlilər və ikinci dərəcəlilər.
Birinci dərəcəlilərə öz magistral kanalı olanlar
İkinci dərəcəlilərə birinci dərəcəli provayderlər dən magistral ka alın müəyyən zolağını icarəyə götürənlər.
Provayderlər bir neçə xidmət göstərirlər. Onlardan ən başlıcası isə veb-hostinqdir.
Bəs internet provayderlərini necə seçməliyik?
Biz internet əsrində yaşayırıq. Demək olar Həyatımız internetlə bağlıdı. Ev, iş, əyləncə hamısında internetdən geniş istifadə edirik. Gün ərzində əldə etdiyimiz, ötürdüyümüz informasiyanın demək olar 70-80 %i internetin payına düşür. Elə buna görədə provayder seçəndə son dərəcə diqqətli olmalıyıq.
Bəs düzgün internet provayderleri neçə seçilməlidir?
Sürət
Provayder seçərkən diqqətli etməli olduğumuz ilk xüsusiyyət Sürətdir. İnternetin sürəti internetin hansı məqsədlə istifadə ediləcəyindən aslıdır.
1.Əgər siz sadəcə internetdə gəzmək(saytlara baxmaq), elektron poçtdan istifade etmək, Skaypla danışmaq istəyirsinizsə 1-3 Mbit /s sürət sizə bəs edər.
2.Online oyunlar oynamaq, kiçik həcmli endirmələr etmək, keyfiyyəti zəif online film resurslar endirmək, yüksək keyfiyyətli online film izləmək istəsəniz ən azı 25 Mbit/s sürət lazımdır.
Qoşulma tipi
Internetə qoşulmaq üçün müxtəlif texnologiyalar var. Ona görə də provayder seçərkən bu texnologiyalar haqda yetəri qədər məlumat alın.
Hansı qoşulma tipləri var?
ADSL- ən geniş yayılmış qoşulma tipidir. ADSL mövcud telefon xəttləri vasitəsilə ilə tətbiq edilir. Mənzilində telefon xətti yoxdusa, provayder sizin üçün ATS-ə qoşulmadan “ayrılmış xətt ayıra bilər”. Bu texnologiyanın hal hazırda bele çox yayılmasının səbəbi ucuz olmasıdır.
Provayderlər by qoşulma ilə 24 Mbit/s-ə qədər download və 1 Mbit/s-ə qədər upload sürətini vəd edirlər.
Kabel – bu texnologiya Kabel TV xidməti göstərən provayderlər tərəfindən təqdim olunur.
Bu xidmət istifadəçiləri 3-100 Mbit/s sürət internet sürəti ilə təmin edir. Xitmətin sürət və keyfiyyəti məsafədən aslıdır. Bunun mənfi cəhəti odu ki istifadəçi sayı artdıqca sürət aşağı düşür.
Peyk-peyk antenləri vasitəsi ilə peykə qoşulmaqla istifadəçiləri internetlə təmin edir. Bu xidmət vasitəsilə yerləşdiyini ərazidən asılı olmayaraq 3-15Mbit/s sürətlə təmin edir. Əsas üstünlüyü əhatə dairəsinin geniş olmasıdır. Mənfi cəhəti isə sürətin nisbətən aşağı olması və baha başa gəlməsidir.
Wi-Fi – bu texnologiya şəbəkəyə naqilsiz qoşulmağa imkan verir. Wi-Fi 108 Mbit /s sürət vəd etsədə teal olaraq bu göstərici 4-6 Mbit/s – dir. Bunun da mənfi cəhəti istifadəçi sayı artıqca sürətin aşağı düşməsidir.
Bundan başqa FTTH, ETTH, Wi-Max, LTE qoşulma texnologiyaları var.
Provayder seçərkən diqqət etməli olduğumuz məqamlardan biri də Qiymətdir.
Provayderlər rəqabət üçün xidmətləri müqabilində müxtəlif qiymətlər vəd edirlər. Düzdü hamımız seçim edərkən ucuzla maraqlanırıq. Ama çalışın ki bu zaman diqqətli olasınız. Ucuz qiymətlə hər zaman keyfiyyətli nəticə əldə etmək mümkün deyil.
Azərbaycanda fəaliyyət göstərən internet provayderləri hansılardır?
Bakida və bölgələrdə “Delta Telekom”, “Azərtelekom” bunlar beynəlxalq internet trafikini ölkəyə çatdırılmasını təmin edir.
Hal-hazirda respublikada və Bakida fəaliyyət göstərən geniş yayılmış provayderlər bunlardır :
- KATV1,
- Ailə TV,
- Caspian Telecom,
- Alfanet,
- Avirtel,
- Az Data om,
- AzEduNet,
- Azerin,
- Azeronline,
- Az-Evro Tel,
- Azfibernet,
- Azgoldnet,
- Azintex,
- Sazz,
- Azstarnet,
- Metronet,
- Aztelekom et,
- Bakinternet,
- Caspel,
- Citynet,
- Stream,
- Superonline,
- Uninet,
- CONNECT,
- Data Plus,
- Elcell,
- Enginet,
- Eurosel,
- Giganet,
- Telecominvest,
- Globalnet,
- Intrans,
- Mega Telecom,
- Naghtel (Naxçıvan),
- Naxçıvan Internet Mərkəzi,
- Catel,
- Bravo online,
- Nar Home,
- Total It,
- İzone,
- City line,
- Smart Online,
- Orbit a.
Dünya üzrə 2020 ci ilin ən yüksək sürətli internet provayderləri aşağıdakılardır.
AT&T-ABŞda çox geniş yayılmış tanış addır. Ölkənin 21 əyalətini internet və cənub qərb sahillərdə, Şərq və Midwest bölgələrini sürətli optik-liflər təmin edir.
Comcast Xfinity- 1960 cı ildən bəri kabel provayderk kimi fəaliyyət göstərən Comcast, 1996 cı ildən internet oyununda fəaliyyət göstərir. NBC kimi məhşur bir adla bir yerdə evlərdə əyləncəyə çevrilən bu marka ölkənin bir çox ərazisi üçün etibarlı və sürətli internet xitməti kilo fəaliyyət göstərir.
CenturyLink- fiber obtik- lentdə ayrı-ayrı ərazilərdə 940 Mbit/s – ə qədər sürət təklif edən güclülər arasındadır. CenturyLink – in şöhrət qazanmaq üçün əsl iddiası qiymət və müqaviləsiz internet sövdələşmələridir.
Frontier – bu provayder yaranmış hər cür problemi örtmək üçün dalğalar yaradır. Şirkət hazırda həm kabel həm də fiber internet təklifi irəli sürür.
Charter Spectrum – 940 Mbit /s-qədər şəbəkə sürəti və fiber bağlantısı məhdud olan ərazilərdə mövcud olan kabel internet ilə Spectrum 46 dövlətə sürətli sürət təklif edir. Bu provayderin ən böyük üstünlüklərindən biri onların hər hansı məlumat və işləyişində problemin olmamasıdır. Həmçinin şirkət istifadəçilərə pulsuz modem və antivirus proqramı təklif edir.
