Apostil nədir?
Apostil rəsmi sənədlərin beynəlxalq etibarlılığını əldə etmək məqsədi ilə ortaya çıxıb. Bu sənədləri notariusdan əldə etmək mümkündür . Sənəd notarius tərəfindən təsdiq edildikdə, başqa ölkədə istifadə oluna bilər. Bəs apostil nədir?
6 oktyabr 1961-ci ildə Haaqa razılaşması sayəsində apostil prosedurları hüquqi status qazandı. Müqavilələrdə apostil təsdiqinin hansı ölkələrin olduğu və bu təsdiq üçün hansı prosedurların həyata keçirilməsi izah edilir.
Bu sənəd təsdiq sistemi ilə bağlı üzv və ya iştirakçı dövlət tərəfindən müəyyən edilən yerli hakimiyyət orqanı, nazirlik və s. təşkilat, 6 oktyabr 1961-ci il tarixli Haaqa Konvensiyasında müəyyən edilmiş qaydalar çərçivəsində digər üzv və ya partiya ölkəsində istifadə üçün qanuni edən sənədin həqiqiliyini təsdiq edir.
Apostil ilə təsdiq edilmiş sənəd Haaqa Konfransının bütün üzv və iştirakçı dövlətlərində etibarlı sənəd kimi qəbul edilir.
Apostil nədir, nə işə yarayır?
Bir ölkədə rəsmi qəbul edilən sənədin digər ölkədə rəsmi olması üçün apostil proseduru aparılmalıdır. Bu proses əyalətlərdəki qubernatorluqlarda edildiyi halda, mahal qubernatorluqlarında da edilə bilər. Apostil əməliyyatları zamanı fiziki şəxslərdən heç bir komissiya tutulmur.
Hazırda rəsmiləşdirmənin iki növü mövcuddur: apostilin verilməsi və konsul leqallaşdırması.
Apostil sənədi imzalamış şəxsin imzasının həqiqiliyini, bu şəxsin hansı qisimdə çıxış etdiyini və lazım gəldikdə həmin sənədə vurulmuş möhür və ya ştampın həqiqiliyini təsdiq edir.
Apostilin özündə edilmiş imza, vurulmuş möhür və ştampın yenidən təsdiq edilməsi və ya leqallaşdırması tələb olunmur.
Konsul leqallaşdırması sənədlərdəki və aktlardakı imzaların həqiqiliyini və bu sənəd və aktların konsulluğun yerləşdiyi dövlətin qanunlarına uyğun olmasını müəyyənləşdirmək və təsdiq etməkdən ibarətdir.
Apostil hansı sənədlərə verilir?
“Xarici rəsmi sənədlərin leqallaşdırılması tələbini ləğv edən” Haaqa Konvensiyanın üzvü olan hər dövlət özü apostilin hansı sənədlərə verilməsini müəyyən edir. Ümumilikdə aşağıda göstərilən sənədlərə apostil verilir:
• dövlət orqanları tərəfindən verilən sənədlər (məs:diplom, arayış, çıxarış və s.);
• məhkəmə sənədləri;
• notariat qaydasında təsdiq edilmiş sənədlər ( o cümlədən hüquqi şəxs tərəfindən verilmiş sənədlərin notariat qaydasında təsdiq edilmiş surət və ya tərcümələri; fiziki şəxsin imzaladığı sənədlər, əgər onun imzası notariat qaydasında təsdiq edilibsə).
Sənədlərə apostili hansı orqanlar verir?
Ədliyyə Nazirliyi aşağıdakı sənədlərə münasibətdə apostil verilməsi üzrə səlahiyyətli orqan qismində müəyyən edilib:
• məhkəmələrin verdiyi sənədlər;
• prokurorluq orqanlarının sənədləri;
• ədliyyə orqanlarının sənədləri;
• notariat qaydasında təsdiq edilmiş sənədlər;
• vətəndaşlıq vəziyyətinin dövlət qeydiyyatına sənədlər.
Xarici İşlər Nazirliyi digər sənədlərə münasibətdə isə apostil verilməsi üzrə səlahiyyətli orqan qismində müəyyən edilib.
Sənədlərin leqallaşdırılması
Konsul leqallaşdırması üzrə funksiyalar isə Azərbaycan Respublikasında Xarici İşlər Nazirliyinin Konsulluq idarəsi, xarici ölkələrdə Azərbaycan Respublikasının konsulluqları tərəfindən həyata keçirilir. Sənədin əslinin konsul leqallaşdırması üçün Xarici İşlər Nazirliyinə müraciət edilməlidir.İlk növbədə sənədin surətinin və ya tərcüməsinin leqallaşdırması üçün onun surəti və tərcüməsində tərcüməçinin imzasının həqiqiliyi notarius tərəfindən təsdiq edilir. Bu sənəddə notariusun imzasının həqiqiliyi və möhürün həmin notariat ofisinə məxsus olması Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən təsdiqlənir. Daha sonra sənəd Xarici İşlər Nazirliyinin Konsulluq idarəsində və ərazisində istifadə olunacaq dövlətin ölkəmizdəki konsulluq xidmətində leqallaşdırılır.
Apostil verilməyən sənədlər:
Diplomatik və konsul agentləri tərəfindən tərtib edilmiş sənədlərə, gömrük və kommersiya əməliyyatlarına bilavasitə aid olan inzibati sənədlərə apostil verilmir.
Apostil verilməsi müddəti :
Apostil verilməsi üçün sənədlər Ədliyyə Nazirliyinə daxil olduqdan 5 iş günü müddətində yoxlanıldıqdan sonra verilir.
Düzgün qaydada tərtib olunmamış sənədlər apostil verilmədən qaytarılır.
Apostilin verilməsi üçün təqdim edilmiş sənədlərin əlavə yoxlanılması tələb edildikdə isə, eləcə də sənədlərin sayı 10-dan artıq olduqda apostilin verilməsi müddəti 5 gün və ya daha artıq müddətə uzadıla bilər.
