Logistika nedir?

Logistika ; məhsul, xidmət və insan kimi qaynaqların ehtiyac olan yerdə və zamanda təmin edilməsi üçün bir vasitə olaraq təyin edilə bilər. Hər hansı bir marketinq və ya istehsal təşkilatı üçün maddi-texniki dəstək olmadan uğur qazanmaq çox çətindir. Logistika; göndərmə, inventar, saxlama, materialla işləmə və qablaşdırma məlumatlarının birləşdirilməsi daxildir.  Logistik idarəetmə məsuliyyəti, xammalın coğrafi yerləşməsi, prosesin istismarı və ehtiyacları mümkün olan ən aşağı xərclə qarşılayaraq işin başa çatmasıdır. 

Logistika nədir? Onun tarixi

Logistikaya ; Bir məhsulun nəqliyyat, saxlama, gömrük rəsmiləşdirilməsi, qablaşdırma, paylama kimi ilk istehsalçıdan son istehlakçıya qədər olan bütün prosesləri aiddir. Qısası doğru zamanda, doğru qiymətlə doğru ölçüyə sahib olmaq olaraq təyin edilə bilər. Logistika bir proses elmidir. Bütün sənaye sektorlarında səmərəliliyin, tədarük zəncirinin və layihə istismara verilmə müddətinin istənilən səviyyədə olub olmadığı yoxlanılır. 

Logistika – maddi texniki ehtiyyatların və ehtiyyatların axını və saxlanmasının səmərəliliyini planlaşdırma, həyata keçirmə və izləmə prosesidir demək olar. 

Universitetlərdə tədris olunan logistika ixtisası köhnə ” Dünya iqtisadiyyatı” ixtisasının adının dəyişdirilməsi ilə yaranmışdır. Beynəlxalq ticarət və logistika ixtisasının haradılma məqsədi belədir: Qloballaşan dünyada olan beynəlxalq bazarları, ticarəti və xüsusilə də beynəlxalq yükdaşımanı öyrənmək, öyrəndiklərini biznezin müxtəlif sahələrində (beynəlxalq əlaqələr, logistika departamentlərində) praktiki olaraq tədbiq etmək bacarığı olan kadrlar yetişdirmək. 

Logistikanın tarixi 

Logistika əsgərlərin ehtiyaclarının özləri tərəfindən qarşılanması zamanı ortaya çıxan bir anlayışdır,və bu əsasla yola çıxaraq daha çox irəliyə getmişdir. Qədim Roma, Yunan və Bizans sivilizasiyalarında ehtiyacların paylanması və maliyyələşdirilməsindən məsul olan Logistikas adlanan bölümlər və zabitlər vardı. 

Hərbi logistika qaynaqların ehtiyac duyulan yer və vaxtda yerinə necə çatdırılmasına yönəlir. Hərb elmində, düşmənin tədarük xətrlərini pozmaq ən vacib hərbi strategiyalardan biridir. Yanacaq, silahı və ərzağı olmayan hərbi qoşun müdafiəsizdir. 

Logistika 1950 ci illərdən sonra iş həyatına uyğunlaşdı. Bu, əsasən dünya miqyasında tədarük, nəqliyyat və təchizat ehtiyacının artması ilə əlaqədardır. 

İş dünyasında logistika tədarükçüsündən son istifadəçiyə (tədarük zənciri) doğru bir axında ; həm daxili həm də xarici yada hər ikisinə yönəldilə bilər. Logistik idarəetmənin əsas funksiyaları alış, nəql, saxlama, inventar girişi, düzgün məlumat axının təmin edilməsi və bu fəaliyyətlərin təşkili və planlaşdırılmasıdır. Logistika menecerləri bu funksiyaların hər birindən məlumatları bir təşkilat daxilində əlaqəndirərək birləşdirirlər. Logistika əsasən iki fərqli formaya malikdir: biri anbar və nəqliyyat şəbəkəsi boyunca material axının davamlılığını təmin edir,digəri layihələri yekunlaşdırması üçün mənbələr zəncirini əlaqələndirir.

“Logistika, müştəri ehtiyaclarını qarşılamaq üçün başlanğıc nöqtəsindən (mənbədən) son nöqtəyə ( son istehlakçıya) qədər tədarük zəncirindəki hər növ məhsul, xidmət bə məlumat axınlarının təsirli və səmərəli planlaşdırılması, həyata keçirilməsi, daşınması, saxlamması və idarə edilməsidir. Saxlamaq xidmətidir. “

Logistika həmçinin əmtəənin sıradan çıxdıqda məhv edilməsi məsələri ilə də məşğuldur. 

XX əsrin əvvəllərində müharibə aparan və yarımmüharibəyə hazırlaşan hərbi hissələrin təchizatı nəticəsində hərbi sursat, nəqliyyat və ehtiyyat hissələrinin göndərilməsi, planlaşdırılması, idarə edilməsi, təminatı kimi məsələlərdə logistik metodlardan geniş istifadə olunurdu. 

Logistikanın vəzifələri

Logistikanın ümumi məqsədi budur : yüksək keyfiyyətli məhsul göndərmələri təmin edən material, informasiya, maliyyə, kadr və s axınların funksional menecmetinin səmərəli, interaktiv sistemini yaratmaq. 

Logistika istifadəsi müəssisənin mövcud bazar mühitinə uyğunlaşmasını maksimum dərəcədə artırmağa, mənfəət payını artırmağa və birbaşa rəqiblərdən açıq üstünlük əldə etməyə imkan verir. 

Logistikanı yalnız bir göndərmə xidməti kimi düşünmək səhvdir. Qablaşdırma, səhm idarəsi, təchizat zənciri və s.məsələlər logistikaya aid edilmişdir. 

Logistikanın bölmələri

Logistika aşağıdakı yarımbölmələrə bölünür:

• Hərbi logistika 
• Biznes logistika 
• Tədarük logistikası
• Paylama logistikası
• Satış logistikası
• Nəqliyyat logistikası
• Ehtiyyat logistikası
• Anbar logistikası
• İnformasiya logistikası
• Kompleks logistika 
• Ekoloji logistika 
• Qənaət logistikası
• Şəhər logistikası 

Logistikanın tədqiqat obyektləri:

Logistikanın əsas tədqiqat obyektləri bunlardır:

• Zəncir
• Sistemi
• Funksiyası
• Məlumat axını